Theo TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, thuốc lá điện tử thế hệ 4 đã sử dụng nicotin dạng muối thay cho dạng tự do có trong thuốc lá điếu. Muối nicotin có độ pH thấp hơn nicotin tự do, ít kích ứng hô hấp khiến người sử dụng dễ dàng hít lượng lớn.
“Thật sự rất là dễ. Tại vì mình khi mình vào các cái group của các cái hội của những người dùng, chơi thuốc lá điện tử thì mình tiếp cận sản phẩm rất là dễ. Mình có thể đặt. Có thể mình đến đây mình mua hoặc là họ có thể chuyển cho mình qua đường kiểu là Grab các thứ” (nam, 22 tuổi).
“Theo em mua thì nó rất là đơn giản thôi. Bởi vì trên mạng cũng như là trên instagram các trang mạng nó quảng cáo rất là nhiều, rất nhiều shop bán các phụ kiện, cũng như là tinh dầu luôn” (nam, 21 tuổi).
“Như em thì em tìm hiểu trên Facebook địa chỉ rồi em sẽ đến trực tiếp, hầu như là không có gì khó khăn cả vì nó nhan nhản trên mạng hết rồi”(nam, 22 tuổi).
Đây là trích dẫn trong Khảo sát nhanh do Hội Y tế công cộng phối hợp với Tổ chức HealthBridge thực hiện vào tháng 7/2020 về khả năng tiếp cận thuốc lá điện tử của giới trẻ. Điều đó cho thấy giới trẻ đang ngày càng có nhiều cơ hội tiếp cận với các loại thuốc lá thế hệ mới nhiều hơn. Vấn nạn này có thể dẫn tới hệ luỵ nguy hiểm.
Đặc biệt, hiện nay các sản phẩm thuốc lá nung nóng rất đa dạng, trong đó có nhiều sản phẩm lai giữa thuốc lá nung nóng với thuốc lá điện tử, pha trộn, tẩm ướp dung dịch điện tử khiến cho việc kiểm tra và nhận biết khó khăn, như sản phẩm thuốc lá mới sử dụng công nghệ hybrid, không đốt nóng trực tiếp sản phẩm thuốc lá mà kết hợp giữa dung dịch thuốc lá điện tử và nguyên liệu thuốc lá.
Theo TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), thành phần hóa chất, ma túy của thuốc lá điện tử phức tạp hơn rất nhiều so với thuốc lá truyền thống. Ví dụ, nicotin là chất gây nghiện có trong cả hai loại: thuốc lá điếu và thuốc lá điện tử. Tuy nhiên, thuốc lá điện tử thế hệ 4 đã sử dụng nicotin dạng muối thay cho dạng tự do (ở thế hệ 1,2,3 và thuốc lá truyền thống. Muối nicotin có độ pH thấp hơn nicotin tự do, ít kích ứng hô hấp khiến người sử dụng dễ dàng hít lượng lớn.
Đối với thuốc lá thông thường, hàm lượng nicotin là khoảng 1,5-2%, cao nhất 3% (dành cho người nghiện nặng, hút 2 bao/ngày). Tuy nhiên, trong nhiều sản phẩm thuốc lá điện tử hàm lượng này rất cao. Ví dụ, sản phẩm JUUL: 0,7ml loại 3% (35mg/ml), 5% (59mg/ml). Thực tế nồng độ 5% chứa 69mg/ml.
Nicotin là chất gây nghiện cao. Do đó, ước tính, cứ một người bỏ được thuốc lá khi dùng thuốc lá điện tử (vape) thì có thêm 80 trẻ vị thành niên nghiện nicotin.
Nicotin còn là nguyên nhân gây các bệnh tim mạch, hô hấp, tiêu hóa và ung thư. Sử dụng nicotin quá liều gây ngộ độc. Nghiện nicotin là một trong những nguyên nhân gây các bệnh tim mạch, đột quỵ. Nicotin trong thuốc lá điện tử còn gây hại cho sự phát triển não bộ ở trẻ em vì não bộ của trẻ đang trong giai đoạn phát triển. Chất này cũng ảnh hưởng xấu tới sức khỏe của bà mẹ và thai nhi trong thai kỳ, gây ra sinh non và thai chết lưu.
Những thay đổi do nicotin gây ra trong hệ thần kinh trong não khiến người dùng ở nhóm tuổi trẻ dễ bị nghiện nicotine hơn, và vì thế ảnh hưởng đến sức khỏe sẽ đến sớm và trầm trọng hơn trong tương lai.
Bác sĩ Nguyên nêu dẫn chứng phân tích tổng hợp từ 6.619 nghiên cứu ở người tuổi 13-19 từ 2005-2019 tại châu Âu và Bắc Mỹ cho thấy hút thuốc lá điện tử làm tăng sự bắt đầu hút thuốc lá thông thường ở thiếu niên. Hút thuốc lá điện tử ở tuổi 14 dẫn tới tăng nguy cơ hút thuốc lá thông thường ở tuổi 17.
Do đó, bác sĩ Nguyên kết luận thuốc lá điện tử lôi kéo, làm gia tăng số người nghiện thuốc lá thông thường, làm hủy hoại các nỗ lực phòng chống tác hại của thuốc lá thông thường.
Tổ chức Y tế Thế giới cũng khẳng định: “Tất cả các loại thuốc lá đều độc hại bao gồm cả thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng” và “không có bằng chứng nào chứng minh rằng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng ít gây hại hơn các sản phẩm thuốc lá thông thường”.
Vì vậy, theo Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá, Bộ Y tế, nếu cho phép thí điểm thuốc lá nung nóng sẽ dẫn đến tình trạng thuốc lá điện tử cũng sẽ thâm nhập vào thị trường Việt Nam dưới mác thuốc lá nung nóng, sử dụng trá hình sẽ rất khó kiểm soát được.
Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là sản phẩm gây nghiện, gây hại cho sức khỏe. Không nên thí điểm một sản phẩm gây hại cho sức khỏe. Cho phép thí điểm kinh doanh thuốc lá điện tử, nung nóng có thể tạo kẽ hở trong quản lý do việc phối trộn các chất gây nghiện khác vào trong sản phẩm thuốc lá rất khó kiểm soát. Do đó, cơ quan này cho rằng không nên cho phép thực hiện thí điểm sản xuất, kinh doanh, lưu hành các sản phẩm thuốc lá mới.
Lan Anh
Kinh nghiệm quốc tế khi quản lý thuốc lá thế hệ mớiNăm 2021-2022, kết quả điều tra sử dụng thuốc lá ở thanh thiếu niên cho thấy tỷ lệ sử dụng thuốc lá mới ở nhóm 13-15 tuổi là 3,5%.
